Koniec e-recept na medyczną marihuanę? Nowelizacja przepisów w 2024

Receptomaty na Medyczną Marihuanę
Recepta na Medyczną Marihuanę na NFZ?
Naruszenie zbiorowych praw pacjentów
Prekonsultacje projektu rozporządzenia
Zmiany legislacyjne wirtualne receptomaty
Inne leki, które mają być wyłączone z e-recept
Ograniczanie dostępu do leczenia ludziom z małych miast i wsi
E-recepty na medyczną marihuanę – do kiedy?
Przyszłość klinik konopnych
Czy wizyty kontrolne muszą być stacjonarne?
Podsumowanie i perspektywy w Polsce Medyczna Marihuana

Receptomaty na Medyczną Marihuanę

Pod koniec maja Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. akt V SA/Wa 2671/23) orzekł, że wystawianie recept na leki opioidowe, psychotropowe i medyczną marihuanę wyłącznie na podstawie ankiety online jest niezgodne z prawem¹. Decyzja sądu była reakcją na skargę dotyczącą praktyk, które naruszały zbiorowe prawa pacjentów. Rzecznik Praw Pacjenta, Bartłomiej Chmielowiec, podkreślił, że wypełnienie ankiety przez pacjenta nie jest równoznaczne z badaniem lekarskim. Lekarz powinien również zapoznać się z pełną dokumentacją medyczną pacjenta, zanim zdecyduje się na wystawienie recepty.

Po ogłoszeniu wyroku Chmielowiec zapowiedział intensywniejsze działania wobec receptomatów, które wystawiają recepty bez właściwego badania pacjenta. Od ówczesnego czasu rozpoczęto bardziej rygorystyczne kontrole i egzekwowanie przepisów, aby zapobiec nadużyciom w przepisywaniu leków o silnym działaniu. Działania te mają na celu zwiększenie bezpieczeństwa pacjentów oraz zapewnienie, że leki takie jak medyczna marihuana, opioidy i psychotropowe będą przepisywane wyłącznie w uzasadnionych medycznie przypadkach.

Rzecznik Praw Pacjenta podkreśla, że przepisywanie leków wyłącznie na podstawie ankiety online bez fizycznego badania pacjenta stwarza poważne ryzyko dla zdrowia pacjentów. Dlatego wprowadzenie surowszych regulacji jest konieczne, aby zapewnić, że wszystkie leki będą przepisywane zgodnie z najwyższymi standardami medycznymi, co jest szczególnie ważne w przypadku leków o potencjalnie uzależniającym działaniu

Recepta na Medyczną Marihuanę w NFZ?

Organizacje związane ze środowiskiem lekarskim zauważają problem związany z planowanymi zmianami, które umożliwią przeprowadzanie e-konsultacji na substancje takie jak medyczna marihuana tylko lekarzom współpracującym z NFZ. Specjaliści prowadzący niezależne praktyki mogą stracić swoich pacjentów, ponieważ nie będą mieli możliwości wystawiania recept na kontynuację farmakoterapii bez konieczności osobistej wizyty pacjenta w gabinecie. Taka sytuacja może ograniczyć dostęp do leczenia dla wielu osób, które polegają na stałej opiece swoich dotychczasowych lekarzy. Czy w takim razie pozostanie nam wyłącznie uzyskanie recepty na medyczną marihuanę przez e-konsultację za pośrednictwem NFZ? Wiele na to wskazuje.

Naruszenie zbiorowych praw pacjentów

W październiku ubiegłego roku Rzecznik Praw Pacjenta (RPP) stwierdził, że placówki medyczne, które oferują szybkie konsultacje lekarskie przez internet, naruszają zbiorowe prawa pacjentów. Dotyczyło to głównie sytuacji, w których recepty, w tym na leki takie jak opioidy, psychotropowe oraz medyczna marihuana, były wystawiane wyłącznie na podstawie wypełnionych przez pacjenta ankiet online. W wyniku tych praktyk RPP wydał dziewięć decyzji, uznając je za naruszające prawa pacjentów i zobowiązując placówki medyczne do ich zaprzestania.

RPP podkreślił, że jeśli placówki medyczne nie zastosują się do tych decyzji, zostaną na nie nałożone kary pieniężne w wysokości do 500 tys. zł. Tego rodzaju działania są częścią szerszej strategii mającej na celu zapewnienie, że pacjenci otrzymują odpowiednią opiekę medyczną, która jest zgodna z najwyższymi standardami etycznymi i medycznymi. Proces ten wymaga nie tylko dokładnego wywiadu medycznego, ale także odpowiednich badań i dostępu do pełnej dokumentacji medycznej pacjenta

Prekonsultacje projektu rozporządzenia

DW ramach prekonsultacji nad projektem rozporządzenia swoje stanowisko przedstawiła Naczelna Izba Lekarska (NIL). 12 lipca w sieci pojawiło się oświadczenie Prezydium NIL, które wyraziło swoje poparcie dla idei wzmocnienia kontroli nad wystawianiem recept na leki zawierające środki odurzające, substancje psychotropowe oraz inne preparaty o silnym działaniu. Samorząd lekarski zaznaczył, że szczególne obawy budzi działalność firm, które na masową skalę wystawiają recepty bez właściwego badania pacjenta.

Prezydium NIL w swoim stanowisku wyraźnie popiera wzmocnienie nadzoru nad preskrypcją takich leków, podkreślając, że praktyki te mogą prowadzić do nadużywania leków i niewłaściwego leczenia pacjentów. Dokument podkreśla, że kontrola nad wystawianiem recept powinna być szczególnie surowa w przypadku leków zawierających środki odurzające, substancje psychotropowe oraz prekursory kategorii 1. Zdaniem przedstawicieli środowiska lekarskiego, takie środki są konieczne, aby zapewnić bezpieczeństwo pacjentów oraz wysoką jakość opieki medycznej

Zmiany legislacyjne wirtualne receptomaty

Kilka tygodni temu Ministerstwo Zdrowia zapowiedziało zmiany legislacyjne mające na celu ograniczenie nadużyć związanych z działalnością wirtualnych receptomatów. Są to strony internetowe, które oferowały wystawianie recept i zwolnień lekarskich za opłatą, często bez jakiegokolwiek kontaktu z lekarzem. Dziennikarskie śledztwa ujawniły, że recepty te były wydawane bez przeprowadzenia wywiadu medycznego, co pozwalało rzekomym pacjentom na łatwy dostęp do leków psychotropowych i odurzających.

Inne leki, które mają być wyłączone z e-recept
Projekt rozporządzenia przewiduje, że wystawienie recepty na określone substancje, takie jak fentanyl, morfina, oksykodon oraz ziele konopi inne niż włókniste, będzie wymagało osobistego zbadania pacjenta. Dotyczy to również wyciągów, nalewek farmaceutycznych i innych ekstraktów z konopi innych niż włókniste. Takie podejście ma na celu zapewnienie, że pacjent otrzymuje odpowiednią opiekę medyczną, a przepisywanie tych silnie działających substancji jest oparte na rzetelnej diagnozie.
Warto zauważyć, że brak ograniczeń w rozporządzeniu dotyczących np. benzodiazepin, które są znane z wysokiego potencjału uzależniającego, budzi pewne kontrowersje. Przyczyną tego jest fakt, że nie istnieją “kliniki benzo” ani masowe promocje recept na te środki. Benzodiazepiny nie były promowane w sposób, który mógłby prowadzić do ich nadużywania na taką skalę, jak miało to miejsce w przypadku medycznej marihuany i innych silnie działających leków. – Przemysław Zawadzki na platformie Instagram
Ograniczanie dostępu do leczenia ludziom z małych miast i wsi
Zmiany legislacyjne oraz brak refundacji mogą znacząco utrudnić dostęp do leczenia medyczną marihuaną dla mieszkańców małych miast i wsi. W takich lokalizacjach często brakuje specjalistycznych klinik i lekarzy uprawnionych do przepisywania tego rodzaju terapii. Dodatkowo, koszty związane z podróżą do większych miast oraz wysokie ceny samego leku stanowią poważną barierę. To prowadzi do sytuacji, gdzie osoby najbardziej potrzebujące, zwłaszcza te z chronicznymi schorzeniami, nie mają możliwości skorzystania z nowoczesnych metod leczenia, co zwiększa nierówności w dostępie do opieki zdrowotnej.

E-recepty na medyczną marihuanę – do kiedy?

Na chwilę obecną nie został określony konkretny termin zakończenia możliwości wystawiania e-recept na medyczną marihuanę. Ministerstwo Zdrowia pracuje nad nowelizacją przepisów, która ma na celu wprowadzenie surowszych regulacji w tej kwestii. Można przypuszczać, że zmiany mogą nastąpić w najbliższych miesiącach, zwłaszcza w odpowiedzi na rosnące obawy związane z nadużywaniem recept wystawianych bez właściwego badania pacjenta. Prace legislacyjne w tym zakresie są dynamiczne, dlatego warto śledzić oficjalne komunikaty Ministerstwa Zdrowia, aby być na bieżąco z wprowadzanymi zmianami

Przyszłość klinik konopnych

Kliniki konopne, które działają wyłącznie na podstawie wirtualnych wizyt, mogą stanąć przed poważnymi wyzwaniami. Planowane zmiany legislacyjne, które wymagają osobistego badania pacjenta przed wystawieniem recepty na medyczną marihuanę, mogą znacząco ograniczyć działalność tych placówek. Kliniki będą musiały dostosować się do nowych przepisów, co może wymagać otwarcia stacjonarnych placówek i zatrudnienia większej liczby lekarzy. W przeciwnym razie mogą stracić dużą część pacjentów na rzecz tych klinik, które będą w stanie zapewnić zgodność z nowymi wymogami prawnymi

Czy wizyty kontrolne muszą być stacjonarne?

W przypadku pacjentów kontynuujących leczenie medyczną marihuaną, przedłużenie recepty bez osobistego badania będzie możliwe jedynie dla lekarzy związanych z Narodowym Funduszem Zdrowia (NFZ). Pacjenci, którzy leczą się u specjalistów niezwiązanych z NFZ, będą musieli odbywać stacjonarne wizyty kontrolne, aby uzyskać przedłużenie recepty. To oznacza, że nowelizacja przepisów wprowadzi dodatkowe utrudnienia dla pacjentów korzystających z usług prywatnych klinik i specjalistów

Podsumowanie i perspektywy w Polsce Medyczna Marihuana

Planowane zmiany w przepisach dotyczących e-recept na medyczną marihuanę mogą znacząco utrudnić dostęp do tego leku dla pacjentów. Nowe regulacje, wymagające osobistego badania przez lekarza przed wystawieniem recepty, wraz z ograniczeniami nałożonymi na firmy zajmujące się e-receptami, stwarzają barierę w dostępie do medycznej marihuany.

Te trudności podkreślają potrzebę szerszej dyskusji na temat legalizacji i pełnej dekryminalizacji marihuany w Polsce. Pełna legalizacja mogłaby:

Uprościć procedury medyczne związane z przepisywaniem marihuany.
Zmniejszyć obciążenie systemu prawnego.
Zapewnić pacjentom łatwiejszy dostęp do potencjalnie skutecznej formy leczenia.
Umożliwić lepszą kontrolę jakości i bezpieczeństwa produktów zawierających marihuanę.

Niezbędna jest kompleksowa debata społeczna i naukowa na temat korzyści i zagrożeń związanych z marihuaną. Tylko w ten sposób można stworzyć odpowiedzialne i oparte na dowodach ramy prawne dla jej użytkowania, zarówno w celach medycznych, jak i rekreacyjnych. Warto przytoczyć przykład, gdzie w 2024 roku wprowadzono całkowitą legalizację marihuany w Niemczech, co może służyć jako model dla potencjalnych zmian w polskim prawie i systemie opieki zdrowotnej.