Dekryminalizacja marihuany w Polsce – czy nadszedł czas na zmiany w 2025?

Debata w Sejmie nad depenalizacją marihuany

Komisja kieruje dezyderat do premiera. W trakcie posiedzenia komisji sejmowej z 7 listopada 2024 roku przeprowadzono dyskusję nad petycją obywatelską dotyczącą nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z 2005 roku. Główne role w debacie odegrali:

• Poseł sprawozdawca Marcin Józef Cuk, który przedstawił szczegóły petycji dotyczącej zmian w art. 62 i 63 ustawy, proponującej zniesienie karalności za posiadanie do 15g marihuany oraz uprawę jednej rośliny konopi
• Przedstawiciel Stowarzyszenia Wolne Konopie, Łukasz Rz., który zaprezentował argumenty społeczne i ekonomiczne na rzecz depenalizacji
• Doradca komisji, który mimo wcześniejszej negatywnej opinii Biura Ekspertyz, poparł pomysł skierowania dezyderatu do premiera

Po analizie sytuacji i dyskusji komisja jednogłośnie zdecydowała o skierowaniu dezyderatu do Prezesa Rady Ministrów. Decyzja ta została podjęta ze względu na złożoność problemu, który wymaga zaangażowania różnych resortów: Ministerstwa Sprawiedliwości, Ministerstwa Zdrowia oraz Ministerstwa Polityki Społecznej. Istotnym kontekstem dla tej decyzji są statystyki z 2023 roku, wskazujące na 22 000 przestępstw związanych z posiadaniem marihuany oraz koszty prowadzenia postępowań przekraczające 17 milionów złotych rocznie.

Obecna sytuacja polityczna i pozycja premiera Tuska

Co to więc obecnie oznacza? Donald Tusk, jako premier nowego rządu koalicyjnego, stoi przed ważną decyzją dotyczącą polityki narkotykowej w Polsce. Jego dotychczasowe wypowiedzi na temat dekryminalizacji marihuany były wyważone, wskazując na potrzebę szerszej debaty społecznej i analizy doświadczeń innych krajów europejskich. 

Warto przypomnieć, że ponad rok temu, Tusk na swoim kanale na Youtube wrzucił swoją wypowiedź na temat legalizacji Marihuany. Obecnie, jako lider koalicji rządzącej, może być bardziej skłonny do rozważenia reform, szczególnie w świetle zmian zachodzących u naszych niemieckich sąsiadów, którzy od kwietnia 2024 wprowadzają model stopniowej legalizacji. Pierwszym krokiem była dekryminalizacja posiadania do 25 g i pozwolenie na uprawę 3 roślin. Na ten moment uruchomiane już są kluby konopne. Niemcy kładą nacisk na: monitoring społeczny, badanie wpływu na młodzież, analizę wypadków drogowych i przestępczości.

Wprowadzenie podobnego modelu w Polsce byłoby racjonalne. Stopniowa implementacja pozwoliłaby na: obserwację reakcji społeczeństwa, dostosowanie prawa, przygotowanie służb i systemu kontroli jakości. Wzorem Niemiec, można zacząć od dekryminalizacji posiadania małych ilości, następnie rozważyć kluby konopne. Taki model umożliwia korektę przepisów na podstawie realnych danych i doświadczeń, minimalizując ryzyko niepożądanych skutków społecznych.

Stan obecny polskiej polityki narkotykowej

Aktualna sytuacja generuje znaczące koszty społeczne i ekonomiczne:

Koszty finansowe:

• Ponad 17 milionów złotych rocznie na prowadzenie postępowań
• Znaczące wydatki na utrzymanie więźniów skazanych za posiadanie marihuany
• Koszty pracy policji i prokuratury przy sprawach narkotykowych

Obciążenie systemu:

• 22 000 spraw rocznie dotyczących posiadania małych ilości
• 90% aresztowań to użytkownicy, nie dilerzy
• Przeciążenie sądów sprawami o niskiej szkodliwości społecznej

 Skutki społeczne:

• Stygmatyzacja użytkowników
• Utrudniony dostęp do leczenia
• Rozwój czarnego rynku
• Brak kontroli nad jakością substancji

Poparcie społeczne dla zmian

Badania opinii publicznej pokazują znaczącą zmianę postaw Polaków:

• 73% sprzeciwia się karaniu za posiadanie małych ilości
• Rosnące poparcie dla podejścia zdrowotnego
• Zmiana postrzegania użytkowników marihuany
• Większa świadomość kosztów obecnej polityki

Legalizacja marihuany – przykład Niemiec

 Przykład Niemiec, które zalegalizowały marihuanę powinien być dla nas potencjalnym wzorem.

Od kwietnia 2024 Niemcy wprowadzają przełomowe zmiany:

 Główne założenia:

• Legalne posiadanie do 25 gramów
• Możliwość uprawy do 3 roślin
• System regulowanych klubów konopnych
• Kontrola jakości produktów

 Spodziewane efekty:

• Zmniejszenie obciążenia wymiaru sprawiedliwości
• Ograniczenie czarnego rynku
• Lepszy dostęp do pomocy dla uzależnionych
• Wpływy podatkowe z legalnego obrotu

 Potencjalne korzyści dekryminalizacji marihuany dla Polski

Dekryminalizacja mogłaby przynieść szereg pozytywnych zmian:

Wymiar sprawiedliwości:

• Odciążenie sądów
• Lepsze wykorzystanie zasobów policji
• Zmniejszenie populacji więziennej
• Oszczędności budżetowe

Aspekt zdrowotny:

• Łatwiejszy dostęp do leczenia
• Lepsza profilaktyka
• Kontrola jakości substancji
• Ochrona grup wrażliwych

Korzyści społeczne:

• Zmniejszenie stygmatyzacji
• Lepsze wykorzystanie środków na profilaktykę
• Ograniczenie wpływów grup przestępczych
• Bardziej efektywna polityka młodzieżowa

Wyzwania i obawy dekryminalizacji marihuany

Należy również uczciwie przedstawić potencjalne wyzwania:

Kwestie zdrowotne:

• Potrzeba lepszej edukacji zdrowotnej
• Ochrona kobiet w ciąży (badania pokazują zwiększone ryzyko używania)
• System pomocy dla uzależnionych
• Kontrola prowadzenia pojazdów

 Aspekty prawne:

• Dostosowanie przepisów
• Szkolenie służb
• System kontroli i regulacji
• Współpraca międzynarodowa

Argumenty za i przeciw dekryminalizacji marihuany

 Czy Polska jest gotowa?

Analizując sytuację, można wskazać kilka kluczowych argumentów za wprowadzeniem zmian:

 Argumenty za:

• Wysokie poparcie społeczne
• Doświadczenia innych krajów
• Potencjalne korzyści ekonomiczne
• Trendy europejskie
• Odciążenie wymiaru sprawiedliwości od drobnych spraw
• Możliwość otwartej edukacji o zagrożeniach związanych z zażywaniem THC
• Zmniejszenie ryzyka związanego z zanieczyszczonymi produktami

Argumenty przeciw: 

• Wzrost użycia wśród młodych dorosłych (18-25 lat) 
• Ryzyko dominacji dużych koncernów na rynku 
• Koszty utworzenia systemu kontroli 
• Potencjalny wzrost używania przez kobiety w ciąży 

Plusy:

• Zmniejszenie ilości spożycia długoterminowego
• Zarobki dla państwa
• Bezpieczeństwo suszu
• Zwiększenie użycia wśród osób w wieku 26 lat lub więcej, spadek użycia wśród młodzieży

Minusy:

• Początkowe zwiększenie wypadków oraz zatrzymań drogowych związanych z podejrzeniami o nietrzeźwość kierowcy (osoby prowadzący te badania zaznaczają, że może to nie mieć nic wspólnego z legalizacją marihuany) 
• Zwiększenie spożycia thc wśród matek w ciąży
• Wielkie koncerny posiadają kontrolę nad stanowczą większością rynku

Potrzebne działania:

• Szeroka debata publiczna
• Konsultacje eksperckie
• Przygotowanie systemu pomocy
• Edukacja społeczna

Podsumowanie

Decyzja premiera Donalda Tuska będzie kluczowa dla przyszłości polskiej polityki narkotykowej. Niezależnie od ostatecznego stanowiska, ważne jest, aby dyskusja opierała się na faktach i doświadczeniach innych krajów. Polska ma szansę na wprowadzenie racjonalnych zmian, które mogą przynieść korzyści zarówno dla jednostek, jak i całego społeczeństwa.

Sam fakt podjęcia tej debaty na poziomie parlamentarnym świadczy o dojrzałości polskiej demokracji. Kluczowe będzie znalezienie rozwiązań, które połączą skuteczną profilaktykę z racjonalnym podejściem do użytkowników i efektywnym wykorzystaniem zasobów państwa.

Czy to było pomocne?

35

2